Data utworzenia: 09.03.2016

Badania stanowisk zagrożonych oraz archeologia rzek

Pogotowie archeologiczne. Dokumentacja oraz ratownicze badania niszczonych stanowisk wydmowych.

Numeryczny Model Terenu LiDAR pozwolił również na określenie stopnia zniszczenia stanowisk płaskich, położonych na wydmach we wsiach Trzciniec, Chodlik oraz Żmijowiska. Znaczna ich część jest wciąż niszczona poprzez wybieranie piasku. Obiekty najbardziej zagrożone dokumentujemy i badamy wykopaliskowo.

W sezonie 2012 przeprowadziliśmy interwencję archeologiczną na niszczonej osadzie przygrodowej w Chodliku. Udało się nam zadokumentować trzy wczesnośredniowieczne obiekty archeologiczne – nieckowate jamy, wypełnione ciemną warstwą piasku przemieszanego ze spalenizną. Odkryliśmy w nich ponad sto fragmentów przeszło dwudziestu naczyń glinianych oraz kości zwierzęce (bydło). Prawdopodobnie pełniły one funkcję tzw. jam śmietniskowych.

W listopadzie 2013 r. przeprowadziliśmy badania ratownicze cmentarzyska kultury łużyckiej w sąsiednim do Chodlika Trzcińcu. W trakcie badań powierzchniowych odkryliśmy wystającą z niszczonej poprzez wybieranie piasku wydmy urnę. Udało się ją zadokumentować i wyjąć w całości. Analizy antropologiczne ujawniły, że pochówek należy do kobiety zmarłej w wieku 25-30 lat. Stanowisko będzie przez nas monitorowane i w razie potrzeby dalej badane.


 

DSCF0596 kopia


Badania dziedzictwa kulturowego rzek i dolin rzecznych na przykładzie Chodelki oraz Wisły.

Osadnictwo pradziejowe i wczesnośredniowieczne w Kotlinie Chodelskiej nierozerwalnie związane jest z dwoma rzekami: Wisłą oraz Chodelką.

Wisła od pradziejów stanowiła intensywnie uczęszczany szlak handlowy, wzdłuż jej brzegów skupiało się osadnictwo. Jednak znaczna część tego obszaru, a zwłaszcza obszary zalesione oraz zalewowe nie były jak dotąd poddane dokładnej prospekcji terenowej także w ramach projektu Archeologiczne Zdjęcie Polski. Dotyczy to również kęp i wysp na rzece co do których źródła historyczne sugerują, że osadnictwo na nich mogło istnieć m.in. w okresie średniowiecza jak i nowożytnym.

Rzeki oraz ich doliny pod kątem rozpoznania oraz ochrony dziedzictwa kulturowego nigdy nie były przedmiotem większych projektów badawczych w Polsce jak i Europie. Naszym dalekosiężnym celem jest próba odpowiedzi na pytanie jak ważna była rola Wisły na wysokości Kotliny Chodelskiej w różnych okresach historycznych, jak wyglądało związane z rzeką osadnictwo, od neolitu po nowożytność.


 

Bez nazwy-1 kopia


 

W Chodliku zainicjowaliśmy nowy projekt badań Małopolskiego Przełomu Wisły oraz Doliny Środkowej Wisły. Badania mają na celu stworzenie archeologicznej mapy rzeki i jej doliny, rozpoznanie koryta pod kątem ewidencji i ochrony dziedzictwa kulturowego. Próbę odpowiedzi na pytanie jak ważna była rola Wisły w różnych okresach historycznych, jak zmieniało się związane z nią osadnictwo.
W grę wchodzą szeroko zakrojone badania archiwalne, powierzchniowe, rozpoznanie brzegów rzeki przy pomocy najnowszych technologii (LiDAR, sonary), poszukiwania przystani rzecznych z pomocą badań nieinwazyjnych i wykopaliskowych, badania podwodne w wytypowanych punktach. 

Chcemy również równolegle przebadać Chodelkę i jej ujście do Wisły. Naszym celem jest odkrycie potencjalnych wczesnośredniowiecznych przystani rzecznych, które w tym miejscu, na skrzyżowaniu dwóch wielkich szlaków handlowych, teoretycznie powinny się znajdować.